In 2035 is er in Nederland een inclusief onderwijssysteem. Dat is het doel van de Werkagenda Route naar inclusief onderwijs 2035 van OCW. De agenda is een uitwerking van de coalitieafspraak over inclusief onderwijs. Samenwerkingsverband De Verbinding heeft een korte samenvatting gemaakt van de brief van de minister.

De ambitie inclusief onderwijs 2035

 

• Bij inclusief onderwijs is ieder kind welkom op school. Jongeren (en hun ouder(s)) hebben vrijheid om te kiezen voor de school die het beste bij ze past en dichtbij is zodat ze met leeftijdsgenoten naar school kunnen.
• Scholen, leraren en onderwijsondersteuners hebben de tijd en de ruimte en zijn voldoende toegerust om les te geven aan een diverse groep. Tijdens hun opleiding en op de werkplek hebben ze geleerd hoe ze dat kunnen doen en tijdens hun carrière ontwikkelen ze zich daar verder in via inductie en voortgezette professionalisering.
• De leeromgeving is zo ingericht dat alle jongeren meedoen en leren. Lessen en ondersteuning worden zoveel mogelijk groepsgericht aangeboden. Scholen hebben de ruimte om waar nodig maatwerk te leveren, in samenspraak met de jongere en de ouder(s).
• De gebouwen zijn voor iedereen toegankelijk en flexibel in te richten en bieden waar mogelijk ruimte voor verschillende disciplines.
• De kennis die is opgebouwd in het gespecialiseerd onderwijs komt breder beschikbaar en wordt in het regulier onderwijs ingezet. De school kan een beroep doen op ondersteuning en expertise uit het gespecialiseerd onderwijs, jeugdhulp en zorg om aan de ontwikkelingsmogelijkheden van alle jongeren tegemoet te komen. Ook deze ondersteuning wordt zoveel mogelijk groepsgericht en binnen de onderwijscontext geboden. Als het voor hun ontwikkeling belangrijk is dat jongeren tijdelijk of voor langere tijd overstappen naar een speciale onderwijsvoorziening of zorg dan kan dat.
• De brede ontwikkeling van de jongeren staat centraal. Het gaat niet alleen om cognitieve ontwikkeling, maar ook om de sociale, emotionele, praktische en creatieve ontwikkeling. Scholen staan niet alleen voor de ontwikkeling van jongeren. De doorgaande ontwikkeling van jongeren is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van velen, waaronder – afhankelijk van de situatie van het kind – ouders/verzorgers, gespecialiseerde voorzieningen, zorg, jeugdzorg, kinderopvang, gemeenten, partners in de wijk en het bedrijfsleven in de regio.

Zes actielijnen in de werkagenda

 

De ambitie is uitgewerkt in de contouren van een werkagenda die bestaat uit zes niet volgordelijke actielijnen. Deze actielijnen dekken de breedte van de benodigde verandering naar inclusief onderwijs:

• Toerusten van school en personeel. Scholen en het personeel zijn goed voorbereid op het lesgeven aan een diverse groep met een extra ondersteuningsbehoefte. Dit gebeurt door leraren hier op te voorbereiden via de lerarenopleidingen en nascholing, maar ook door het inzetten van expertise binnen de school.
• Laagdrempelige hulp in en nabij de school. Iedereen heeft wel eens hulp nodig. Ondersteuning en hulp is daarom gemakkelijk beschikbaar en financiering eenvoudiger te organiseren voor zowel jongere als het personeel.
• Organiseren van een dekkend aanbod van (inclusief) onderwijs en ondersteuning. Scholen, samenwerkingsverbanden en gemeenten maken afspraken om ervoor te zorgen dat elke leerling in de regio onderwijs krijgt en over een goede verdeling van het aanbod aan ondersteuning.
• Regelruimte creëren in leerpad en ontwikkeling. Er is flexibiliteit mogelijk bij het vormgeven van de leeromgeving of leermiddelen passend bij de ontwikkeling van de jongere.
• Bouwen aan een toegankelijke en inclusieve huisvesting. Gebouwen zijn flexibel ingericht zodat ze voor zoveel mogelijk jongeren toegankelijk zijn en dat ze ruimte bieden aan jongeren met verschillende ondersteuningsbehoeften.
• Normaliseren van inclusief onderwijs. Het is de intentie dat inclusief onderwijs niet langer de uitzondering is, maar de norm wordt.

Fasering van de route naar inclusief onderwijs

 

• 2023/2024: verdere invulling en concretisering te geven aan de werkagenda. OCW concretiseert de ambitie 2035 nog dit jaar (zie hieronder).
• 2023-2027: stimuleren en begeleiden van voorlopers en het opbouwen en delen van kennis
• Vanaf 2029 (of zoveel eerder als mogelijk): meerdere verplichtingen rondom de uitvoering worden van kracht. De vrijblijvendheid neemt steeds meer af. Wet- en regelgeving wordt hiervoor aangepast.
• Elke drie jaar is er een ijkmoment (2025, 2028, 2031) waarop OCW bepaalt welke vorderingen er zijn gemaakt en in welke mate we dichter bij de ambitie komen. Zo wordt de werkagenda telkens voor drie jaar ingevuld.

Acties OCW concretiseren ambitie

 

OCW werkt het komende jaar aan het concretiseren van de ambitie. In ieder geval worden onderstaande punten hierin meegenomen:

• Heldere taakomschrijving voor samenwerkingsverbanden vastleggen
• Bepalen wat er nodig is op het gebied van huisvesting
• Doorontwikkeling van het gespecialiseerd onderwijs vormgeven
• Verruimen beleidsregel experimenten samenwerking regulier en speciaal onderwijs.
• Meer onderzoek inzake inclusief onderwijs
• Betrokkenheid jongeren en ouders vormgeven
• Ondersteuning initiatieven inclusief onderwijs